Fukuoka tại Nhật Bản là kết quả sát nhập của hai thành phố Fukuoka và Hakata vào năm 1989. Và một biểu tượng dưới thời Hakata cũng trở nên nổi tiếng khi Fukuoka ra đời, đó là búp bê Hakata, hay còn gọi là Ningyo.

Ningyo được làm từ sứ không tráng men, có nhiều chuyên gia tin rằng búp bê Hakata có nguồn gốc từ thế kỷ 17, khi các quan chức địa phương cổ động các nghệ nhân Hakata phát triển nghề thủ công. Ban đầu, những búp bê đất sét được sản xuất để làm quà tặng cho các ngôi chùa trong khu vực và lãnh chúa Kuroda Nagamasa. Tuy nhiên, các cuộc khai quật khảo cổ học gần đây cho thấy búp bê Hakata có nguồn gốc từ Trung Quốc.

“Tôi nhớ rằng mình đã làm con búp bê đầu tiên năm 17 tuổi. Từ đó, tôi bị thu hút. Và bây giờ, tôi vẫn đam mê công việc này như 53 năm về trước”, Kuniaki Takeyoshi, một nghệ nhân ningyo lâu năm nói. Một trong những sản phẩm đặc sắc do ông thực hiện là các chiến binh samurai. Đây cũng là biểu tượng cổ điển trong sáng tạo búp bê Hakata. Để tạo nên một chiến binh sống động như thật với các chi tiết phức tạp, áo choàng và kiểu tóc búi huyền thoại, ông Kuniaki Takeyoshi phải mất tới khoảng ba tuần làm việc liên tục.�

Những Ningyo với màu sắc và biểu cảm hết sức sống động.

Bước đầu tiên để tái tạo được một ningyo là tạc hình bằng đất sét, sau đó sử dụng một con dao và thìa nạo rỗng bên trong để búp bê nhẹ nhàng hơn. Phải mất tới 10 ngày để hong khô ngoài trời, sau đó những con búp bê được mang vào lò nung 900 độ trong tám giờ. Cuối cùng, các nghệ nhân sẽ dùng sắc tố thực vật tô màu ningyo để sản phẩm sống động và đẹp mắt hơn. Đối với những búp bê đắt tiền và đặc biệt, các nghệ nhân thường sử dụng vàng thật và bột bạc để trang trí cho bề ngoài của chúng thêm phần lộng lẫy. “Tôi dùng răng cá để cạo lớp vàng trên thân búp bê trở nên sáng bóng. Đây là một kỹ thuật cổ điển. Trước kia tôi sử dụng răng chó, nhưng việc tìm chúng ngày nay trở nên khó khăn”, ông Takeyoshi cho hay. Búp bê của ông hiện được bán ở các cửa hàng trên khắp Nhật Bản với giá tối đa là 1,6 triệu yên.

Những con búp bê Ningyo nổi tiếng với vẻ thanh lịch, chau chuốt tới từng công đoạn. Một số con được sản xuất đại trà nhưng nhiều con khác chỉ làm đơn chiếc và rất độc. Hầu hết búp bê đều lấy cảm hứng từ một nhân vật nổi tiếng trong lịch sử. Chủ đề yêu thích của các nghệ nhân là: bijin: các cô gái đẹp, diễn viên kịch kabuki, nhân vật kịch noh, nhân vật tôn giáo, sumo, samurai và trẻ con.�

Vào ngày 1/7, các phao nổi treo đầy ningyo được gọi là kazariyamakasa xuất hiện ở khắp thành phố.

Vào tháng 7 hàng năm, các nghệ nhân ningyo có dịp so tài tại lễ hội Hakata Gion Yamakasa, một lễ hội ngoạn mục của biểu tượng dân gian này kéo dài tận 15 ngày liền. Vào ngày 1/7, các phao nổi được gọi là kazariyamakasa xuất hiện ở khắp thành phố. Các nghệ nhân thủ công bậc thầy sẽ treo lên đó những con búp bê mô phỏng các nhân vật, câu chuyện trong truyền thuyết, lịch sử. Phần sôi động nhất của lễ hội là cuộc đua Oiyama kéo dài 5km vào ngày cuối cùng. Bảy đội, mỗi đội khoảng 30 người mang kakiyamakasa trên vai băng qua các đường phố của Fukuoka.

Những người dân không có mặt trong thành phố Fukuoka thời điểm đó để chứng kiến Hakata Gion Yamakasa có thể xem lại toàn bộ diễn biến lễ hội trên video tại Bảo tàng Dân tộc Hakata Machiya, gần với trạm tàu điện ngầm Gion. Ngoài ra còn có một bảo tàng búp bê nhỏ vô danh trưng bày ở của Fukuoka Tower, một văn phòng thương mại xây dựng trong trung tâm thành phố và một số cửa hàng bán những ningyo xinh đẹp xung quanh Hakata Station, ga xe lửa chính của Fukuoka.

Khách du lịch đến với thành phố Fukuoka có cơ hội trải qua bốn giờ đồng hồ để quan sát, học hỏi cách thực hiện một ningyo. Và tất cả đều rất thích thú khi được tự tay vẽ một búp bê Hakata theo ý mình.